บนสมมติฐานว่าคนทั่วไปเข้าใจว่า "แม้น" แปลว่า "แม้" หรือ although ซึ่งแสดงความขัดกันของสองข้อความนั้น ผมรู้สึกตะหงิด ๆ ใจมานานแล้วว่า มันจริงหรือ เพราะถ้าเราจะพอนึกออก คำว่า แม้น จะถูกเอ่ยคู่กับคำว่า "หาก" อยู่บ่อย ๆ ซึ่งคำว่า หาก นี้เป็นคำเชื่อมความเข้าด้วยกันแบบแสดงเงื่อนไข หรือ if ทำให้มันไม่น่าจะถูกพูดคู่กับ แม้น (ถ้ามันแปลว่า แม้) เพราะมันคนละเรื่องกัน
เพราะงั้นผมเสนอว่าตอนนี้ แม้น เท่าที่พบมีสองความหมาย คือ
- แม้น แปลว่า แม้ หรือ although เชื่อมความแบบขัดกัน
- แม้น แปลว่า หาก หรือ if เชื่อมความแบบเป็นเงื่อนไขกัน สอดคล้องกัน
คนละเรื่องเลยนะครับ มันแปลกดีไหมที่คำคำเดียวจะสามารถถูกใช้ในความหมายที่ต่างกันขนาดนี้
ตัวอย่างที่ผมคิดว่าชัดเจนก็คือ ลองดูกลอนสมัยก่อนเหล่านี้
แม้นจะเรียนวิชาทางค้าขาย อย่าปากร้ายพูดจาอัชฌาสัย
แม้นพูดดีมีคนเขาเมตตา จะพูดจาจงพิเคราะห์ให้เหมาะความ
แม้นสมรจะไปนอนที่เรือนไหน อย่าหลับไหลลืมกายจนสายสาง
แม้นตัวตายหมายฝังไว้ลังกา แม่วัณฬาละฉันให้รัญจวน
ถ้าแม้นว่าข้าศึกมันโจมจับ จะรบรับสารพัดให้ขัดสน
ลองเอา แม้ ไปแทนที่คำว่า แม้น ดูนะครับ ว่าความหมายออกมาเป็นไง
ต่อมาลองเอา หาก ไปแทนที่คำว่า แม้น ดูครับ ถ้าไม่มีอะไรผิดพลาด คำว่า หาก น่าจะแทนที่คำว่า แม้น ได้ดีกว่าคำว่า แม้
ถ้า แม้น ไม่ได้แปลว่า แม้ แต่แปลว่า หาก จริง ๆ เนี่ย สมมติฐานของผมที่มีต่อความเพี้ยนของความหมายก็คือ แม้น ออกเสียงคล้ายกับ แม้ มาก ทำให้เวลาพูด ๆ กัน เกิดความสับสน
ปัญหาก็คือ คุ้น ๆ ว่าพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายของ แม้น ว่า แม้
แม้น: สัน. แม้ เช่น แม้นมิไปช่วยจะม้วยมอด ด้วยสังข์ทองไม่ถอดรูปเงาะป่า. (สังข์ทอง).
(คือตอนนี้ของราชบัณฑิตยสถานจริง ๆ ล่มอยู่ เลยเอามาจากพวกที่คัดลอกไป เช่น longdo หรือ sanook)
ดูแค่ตัวอย่าง ลองใส่คำว่า หาก เข้าไปแทนนะ "หากมิไปช่วยจะม้วยมอด" ก็สมเหตุสมผลดี ถ้าไม่ไปช่วย ก็จะตาย
แต่ลองใส่คำว่า แม้ เข้าไปแทน "แม้มิไปช่วยจะม้วยมอด" ความหมายเป็นอย่างไร? ถึงไม่ไปช่วยก็ตายอยู่ดี? อย่างนี้แปลว่าความหมายข้างบนนี้ใช้ได้หรือไม่?
ก็แค่นั่งคิดเล่น ๆ ครับ