เสวนา "เสรีภาพ ความคิด และสิทธิมนุษยชน" (3) - ศรีประภา เพชรมีศรี

ตอนที่ 1 : สมชาย ปรีชาศิลปกุล
ตอนที่ 2 : สุภิญญา กลางณรงค์

ศรีประภา เพชรมีศรี

• สังคมไทยอยู่ในความกลัว ถามว่าใครที่กำลังรู้สึกขาดความมั่นคง
• มีทั้งความไม่มั่นคงจริง ๆ และความไม่มั่นคงที่คิดไปเอง

• ประชาชนก็มีความรู้สึกว่าไม่มั่นคงเช่นกัน เช่น ความรู้สึกของเสื้อเหลืองเมื่อเจอเสื้อแดง

  ความไม่มั่นคงกับความกลัว

• เดส์การ์ต กล่าวว่า i think, therefore i am

• ความมั่นคงคืออะไร
• คำนิยามแบบภาครัฐคือ สภาวะปลอดจากการคุกคาม โดยเฉพาะ
• การคุกคามภายนอก
  • ชายแดนกัมพูชา
  • โรฮิงยา
• การคุกคามภายใน
  • จากการศึกษา เรามักมองไม่เห็นตัวตนของการคุกคามแบบนี้
  • คนในสังคมก็ถูกมองว่าเป็นศัตรูได้
  • หลังสงครามเย็นก็ยังมีบรรยากาศนี้อยู่ เช่น คนงานดูเป็นศัตรูของนายจ้าง
  • ไม่มีความชัดเจนของการคุกคามภายใน

เสรีภาพกับภาวะไม่มั่นคงของสถาบันต่าง ๆ

• เมื่อรัฐเห็นว่าสังคมไม่ได้อยู่ในความมั่นคง รัฐทำอะไร
• กรณีศึกษาของอเมริกา ช่วงสงครามเย็น ใช้ได้กับไทยในปัจจุบัน
• เราเชื่อไหมว่าความมั่นคงกับเสรีภาพอยู่ด้วยกันได้ หรือเราเชื่อว่าไม่ได้ รัฐเชื่อว่าอยู่ด้วยกันไม่ได้
• ผู้ทำการศึกษาได้ชี้ให้เห็นถึง 6 ประเด็นของการทำงานของรัฐบาลสหรัฐฯ ในช่วงสงครามเย็น เมื่อรู้สึกถึงความไม่มั่นคง และยังใช้ได้กับประเทศไทยในปัจจุบัน
  • เมื่อรัฐรู้สึกไม่มั่นคง รัฐหรือสังคมจะขาดความเชื่อมั่นว่าประชาชนคิดพูดในสิ่งที่ดีได้ โดยเฉพาะประชาชนที่ขาดการศึกษา เช่นการเสนอการจำกัดการเลือกตั้ง
  • เกิดการจำกัดการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารโดยรัฐ ตัวอย่างในไทยคือไม่มีใครได้เห็นเอกสารที่จะมีการรับรองในการประชุมอาเซียน
  • รัฐมีการพยายามควบคุมความคิดของประชาชน เพราะการจัดการความแตกต่างทางความคิดนั้นยาก เครื่องมือหนึ่งคือการควบคุมสื่อ
  • รัฐจะมองหาความจงรักภักดีจากคนในสังคม มีการติดตามตรวจสอบ
  • มีการออกกฎหมายที่เข้มงวด กดขี่สิทธิเสรีภาพ ให้อำนาจกับฝ่ายบริหารอย่างกว้างขวาง มีการกำหนดโทษรุนแรง มีศาลพิเศษ มีบทบัญญัติที่ยกเว้นการรับผิดชอบของเจ้าหน้าที่
  • มีความเชื่อว่าการดำรงอยู่ของรัฐหรือบางสถาบันเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในสังคม
• ในภาวะเช่นนี้ จำเลยคือเสรีภาพ
• เสรีภาพกลายเป็นปัญหา
  • ความเห็นต่างไม่น่าชื่นชม
  • เสรีภาพท้าทายกฎเกณฑ์ในสังคม เช่นศาลพิพากษาในพระปรมาภิไธย จึงไม่ควรวิจารณ์
  • เสรีภาพในการเสนอความคิดบางอย่างเป็นสิ่งที่รัฐเกลียดชัง
  • ความจริงคือ ไม่มีความคิดใดที่ถูกต้องทั้งหมด
• สังคมที่ไม่มีเสรีภาพไม่อาจเป็นประชาธิปไตยได้
• รัฐบาลที่ยึดแต่ความมั่นคงของตนไม่อาจเป็นรัฐบาลได้

เสรีภาพในฐานะสิทธิมนุษยชน

• จากคำกล่าวของแฟร้งคลิ่น ดี. รูสเว้ลท์ มนุษย์ต้องมี
  • เสรีภาพในการแสดงออก
  • เสรีภาพจากความกลัว
  • เสรีภาพจากความต้องการ
  • เสรีภาพในความเชื่อ
• สังคมใด ๆ หากจำกัดสิทธิเสรีภาพ อย่าพูดว่าเป็นประชาธิปไตย